Το αναπτυσσόμενο άτομο ζει σε δύο κόσμους. Στον κόσμο των ενηλίκων και στον κόσμο των συνομηλίκων. Αλληλεπιδρά και διαμορφώνει δεσμούς και με τους μεγάλους και με τους μικρούς. Χρονικά προηγείται η προσκόλληση προς τους ενηλίκους. Το βρέφος είναι πλήρως εξαρτημένο από τη μητέρα και έχει ανάγκη από τη φροντίδα της. Γύρω στον 5ο – 8ο μήνα αρχίζει να δείχνει έντονη προσκόλληση προς αυτή και στη συνέχεια αναπτύσσει ισχυρούς δεσμούς και με άλλα ενήλικα πρόσωπα που βρίσκονται κοντά του (π.χ. πατέρας, γιαγιά). Γύρω στο 2ο έτος αρχίζει να εκδηλώνει ενδιαφέρον για τους συνομηλίκους, όμως στην ηλικία αυτή δεν αλληλεπιδρά μαζί τους.

Επιδιώκει να βρίσκεται δίπλα τους αλλά παίζει μόνο του (παράλληλο παιχνίδι). Στο 4ο έτος παίρνει μέρος σε κοινές δραστηριότητες με τα άλλα παιδιά και συμμετέχει ενεργά σε αυτές. Ο παιδικός σταθμός και το νηπιαγωγείο παρέχουν πλήθος ευκαιριών για αλληλεπίδραση με συνομηλίκους. Το ενδιαφέρον προς τα παιδιά ίδιας ηλικίας κορυφώνεται με την είσοδο στο σχολείο, η οποία αποτελεί ορόσημο στη ζωή ενός παιδιού. Τότε το παιδί απομακρύνεται από το στενό περιβάλλον της οικογένειας και αναλαμβάνει νέους ρόλους: του μαθητή και του συμμαθητή. Καλείται να μάθει να ακολουθεί κανόνες, έχει να αντιμετωπίσει ποικίλες μαθησιακές απαιτήσεις και να επιλύσει μόνο του διαφορές με συνομηλίκους. Το σχολείο είναι πηγή δυσκολιών, απογοητεύσεων, ψυχικών εντάσεων αλλά και αφετηρία για νέα επιτεύγματα και ικανοποιήσεις.

Οι ομάδες συνομηλίκων που αναπτύσσονται σε όλη τη διάρκεια της σχολικής ηλικίας είναι ομάδες παιχνιδιού. Αν ρωτήσουμε ένα παιδί να μας πει τι κάνει μαζί με τους φίλους του, θα πει «παίζουμε». Μέσα όμως από αυτό το παιχνίδι, το παιδί αναπτύσσει δεξιότητες και ικανότητες. Μαθαίνει το συναγωνισμό, αντιμετωπίζει νέες καταστάσεις και βιώνει ψυχικές ικανοποιήσεις και απογοητεύσεις. Η σχέση των παιδιών μεταξύ τους είναι πολύ σημαντική και διαφορετική από αυτή με τους ενηλίκους. Η σχέση ενηλίκου-παιδιού είναι σχέση ανισότητας. Το παιδί είναι το προστατευόμενο μέλος και έχει σαφή προνόμια έναντι των ενηλίκων. Η σχέση παιδιού-παιδιού όμως είναι σχέση ισότητας. Το παιδί μόνο του θα επιλέξει το φίλο που του ταιριάζει, αυτόν με τον οποίο έχει κοινά ενδιαφέροντα και περνάει καλά. Μόνο του θα επιλύσει διαφορές όταν προκύπτουν και θα διαλύσει ή θα διατηρήσει μια φιλία. Η αποδοχή των συνομηλίκων είναι κάτι το οποίο πρέπει να κερδίσει. Προσπάθειες ενηλίκων, ιδιαίτερα των γονέων, να γίνει αποδεκτό το παιδί τους από τους συμμαθητές του, θα φέρουν μάλλον τα αντίθετα αποτελέσματα.

Η ομάδα των φίλων αποτελεί βασική πηγή κοινωνικοποίησης του παιδιού. Μέσα από αυτή το παιδί παίρνει πρότυπα συμπεριφοράς και αρχίζει να δημιουργεί απόψεις για το τι είναι εσφαλμένο και τι σωστό, διαφορετικές από αυτές που είχε μάθει ως τώρα από τους ενηλίκους.

Αν και καθόλη τη σχολική ηλικία οι παιδικές φιλίες είναι ασταθείς και μπορεί να διαλυθούν εύκολα, ωστόσο είναι πολύ σημαντικές. Είναι μια στενή και έντονα συναισθηματική σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ των παιδιών. Επιπλέον, η ικανότητα του παιδιού να δημιουργεί και να διατηρεί φιλικούς δεσμούς είναι ένδειξη ότι το παιδί οδεύει προς την ωριμότητα. Τα παιδιά που συνεχίζουν να παραμένουν προσκολλημένα στους μεγάλους και δεν επιδιώκουν επαφές με συνομηλίκους, θα πρέπει να μας ανησυχήσουν. Είναι παιδιά, τα οποία πιθανόν να μην έχουν εμπιστοσύνη στις κοινωνικές τους ικανότητες και τα οποία χάνουν σημαντικό μέρος από τα οφέλη που μπορούν να πάρουν από την αλληλεπίδραση με τους συνομηλίκους. Για το λόγο αυτό οι γονείς θα πρέπει να ενθαρρύνουν τα παιδιά να συμμετέχουν σε ομάδες συνομηλίκων και να τους παρέχουν ευκαιρίες για να το πετύχουν αυτό.

Πηγή: Ιωάννα Κούρια, Ψυχολόγος – Οικογενειακή Θεραπεύτρια.